Cuộc chiến tư duy nào đang diễn ra trong tâm trí bạn ?

Mỗi khi bão giông trong lòng, mỗi khi bùng nhùng những mâu thuẫn len lỏi trong đầu, những suy nghĩ lại có dịp quá độ để thử thách tâm trí chúng ta.

Hà Nội ngày 30/09/2025, khắp nơi là nước, lênh láng là nước do ảnh hưởng của cơn bão số 10. Bao nhiêu cơn bão đi qua mảnh đất này mà chúng ta vẫn quật cường trụ vững như thế, có mất mát, có đau thương nhưng cũng chứa chan một lòng quả cảm trước nghịch cảnh. Chúng ta chẳng thể đủ sức để có cái nhìn bao toàn vũ trụ để lý giải các chân lý vĩ mô nhưng tôi nghĩ mỗi người đều có thể nhìn sâu vào bên trong để cảm nhận được tư duy và tình cảm của mình. Chúng ta không sống trên đời này để chống chọi với toàn là nghịch cảnh, chúng ta sống trên đời này còn là để học hỏi và khám phá cuộc đời với một tinh thần tự do nữa vậy.

Từng dòng xe vẫn đang thườn thượt nối đuôi nhau, kẻ len người lách chen chúc để về được nhà, về được với nơi ấm yên; theo tôi, đây cũng như một sự phóng chiếu của tâm trí chúng ta. Mỗi khi bão giông trong lòng, mỗi khi bùng nhùng những mâu thuẫn len lỏi trong đầu, những suy nghĩ lại có dịp quá độ để thử thách tâm trí chúng ta.

Cách đây gần 2 năm, tôi từng hỏi một ông anh của mình “Làm sao để đối diện thử thách?” Cũng phải nói thêm, tôi chỉ hỏi những người mà tôi biết chắc họ có câu trả lời. Không phải vì họ nói ra được câu trả lời. Cuộc đời và hành động của họ là câu trả lời; lời họ nói ra chỉ là những đúc rút xương máu tóm gọn lại của cả một hành trình lên xuống. Ông anh này của tôi lúc nào cũng thấy yêu đời vui vẻ dù tôi biết đã không ít lần “thử thách diễn ra” khiến ổng thăng trầm bầm dập, ông ấy nói là “tư duy của em đang coi nó là thử thách chứ với anh thì từ bé anh đã trải qua nguy khốn tận cùng rồi, nên anh không gọi là những điều ấy là thử thách nữa. Nó chỉ đơn giản là cuộc sống và những gì mình cần trải qua thôi”. Bạn cứ ngẫm cùng tôi mấy ý này mà xem. Chẳng hiểu thế nào mà viết tới đây, tôi lại nghĩ ngay tới câu nói của bà sư phụ của Dr.Strange trong Marvel ấy, đại khái là “Anh không thể ép dòng sông chảy theo ý mình, anh phải chảy hoà cùng dòng sông”.

Dòng sông vốn là một hình ảnh biểu trưng rất đẹp cho đạo lý thuận thiên. Bạn cứ phải trải qua hết các biên độ của dòng chảy của dòng sông ấy, đừng cố kháng cự, đừng cố chống đối, trước hết hãy học cách “thuận hoà” với chính mình trước. Mình gây ra cái gì sai thì mình cúi đầu nhận lỗi, mình làm cái gì đúng thì cũng chẳng tự đắc huyênh hoang. Cứ hồn hậu mà trung dung, vậy là dòng chảy sẽ ôn tồn.

Dĩ nhiên về nguyên lý thì viết ra rất dễ, sống mới khó. Thậm chí khó vãi cả ra ấy chứ. Bởi vì tâm trí của chúng ta có những khi rất lươn lẹo. Không ít lần tôi chứng kiến bao nhiêu người mồm thì nói đạo lý nhưng cách sống thì khúc khuỷu quanh co, thậm chí còn sống ngược cả với những điều mình nói. Đấy cũng là một dạng dòng sông, nhưng sông này ôi hơn Tô Lịch rồi, vì sông bị tù đọng, sông quá nhiều rác, sông ứ lại chẳng chảy được nữa. Nói vậy để thấy, mấy chuyện câu chữ hay nói ra thì chẳng khó khăn gì. Thực hiện theo và kiên trì theo đuổi mới là khó. May thay cuộc đời tôi cũng gặp được vài người như thế, chỉ cần vài người thôi chứ mong cầu gì nhiều. Chỉ vài người thôi cũng là để bản thân soi chiếu và tự kiểm điểm mỗi khi lầm lạc tư duy rồi.

Sở dĩ tôi rất hứng thú với khái niệm “cuộc chiến tư duy” bởi vì tôi có thể hình dung ra trong tâm trí rất nhiều phe đang hăm hăm đối đầu nhau, tôi chứng kiến bản thân (vài năm về trước) đã khắc khoải về những định hướng tương lai thế nào. Bao nhiêu dự tính, bao nhiêu chuyện được đặt lên đặt xuống đủ kiểu để mưu toan cho việc lớn cuộc đời. Để rồi sau này nhìn lại, thấy chẳng tính được cái gì tuyệt đối cả. Mình có tính thì tính những phép chi li ngắn hạn thôi, chứ tính dài hạn ở cái thời buổi lộn xộn này e là hơi khó. Tôi thấy người ta để suy nghĩ của mình rơi vào một cuộc chiến khi mà người ta đang cố gắng muốn kiểm soát tất cả suy nghĩ trong đầu của mình. Có được chăng? Thực ra là khó. Làm chủ tâm trí cần một kỹ thuật cao cấp mà không phải ai cũng làm được, có chăng là các bậc thiền sư thực sự tu tập lâu năm thì họ hẳn cũng có công phu này. Nhưng các vị ấy bước ra đời ra “chợ” tu giữa những hoá đơn, những kế hoạch kinh doanh, những thị phi thì tôi nghĩ là cũng cần rất nhiều nỗ lực. Quay trở về những tâm trí dung dị của số đông, tôi thấy tư duy là một thực thể không thể nắm bắt, bởi vì nắm bắt nghĩa là ta đang rất coi thường tư duy, ta đang cho nó là một thứ hữu hình để sờ thấy, ta đang cho nó là một dạng hình khối để tô điểm nặn vẽ theo ý mình. Bởi vì cách nhận thức này, rất nhiều người luôn đi tìm câu trả lời bên ngoài tâm trí. Họ đã sai khi xác định nhầm “hệ thống” không chứa vấn đề của mình. Giống như câu chuyện ngày xưa có vị thiền sư từng kể, một anh này dù rơi chìa khoá trong bóng tối nhưng cứ đăm đăm ra chỗ sáng để bới tìm. Bởi vì người ta hay lựa chọn những sự dễ dãi để hành động.

Trong một cuộc sống hối hả, thực ra việc nhìn-ra-bên-ngoài để tìm câu trả lời cũng là một quán tính thông thường. Nhưng theo tôi, để soi chiếu rõ bản sắc của mỗi người, để nhìn nhận rõ các vấn đề của bản thân, chúng ta cần dành thời gian một mình. Một mình với cái tâm rỗng lặng, với những sự ồn ào được quyền dịu lắng tắt âm lượng, với những nảy nở cần thiết là hệ quả từ việc trí lực được ngơi nghỉ. Khi ấy cuộc chiến sẽ có xu hướng tạm ngưng. Tạm ngưng thôi nhé, chứ đừng mong nó kết thúc. Nó vẫn quay lại thôi. Nhưng hãy nhớ rằng, trong mỗi lần cuộc chiến ấy tạm ngưng, chúng ta lại có cơ hội để hoà hợp hơn với chính mình, và dần dần hoà bình sẽ được xác lập khi chúng ta “thống nhất tư duy”.

Viết một hồi một mạch để gửi tới bạn. Khi có thời gian một-mình tôi thường viết như vậy, đó cũng là cách tôi đưa hết các chiến sỹ tư duy của mình ra đây, xem xét “dòng sông” của mình đang như thế nào. Hẹn bạn ở bài viết khác nhé, vì tôi lại cần quay lại với vài cuộc chiến khác rồi. Rất vui, và càng nên trân trọng những trải nghiệm như thế nhé. Bởi vì mỗi trải nghiệm đều là một sự học tập.